Sunday, February 21, 2010

сэтгэл хөдлөөд л



шөнийн 4 цаг 30 минуут...хэхэ...ээлжит нойргүй шөнүүдийн л нэг нь...анх блог нээж байхдаа бодсон.. үргэлж сайн сайхан баяртай зүйлүүд бичиж өөртөө ч мөн бусдад ч сэтгэлийн дэм өгч урам хайрлаж байх болноо гэж өөртөө шивнэсэн...харин ойрын өдрүүдэд үнэхээр сайхан зүйл бичих сэтгэл, сонирхол алга байлаа.
яг үнэндээ олон хүмүүс хэлдэг .АМЬДРАЛ БОЛ НОВШ эсвэл ТОГЛООМ гэж... би ингэж хэлдэг хүмүүст үнэндээ дургүй.
тэд өөрсдийгөө ямар азтай гэдгээ мэддэггүй. АМЬДРАЛыг харааж зүхэх хэл ам тэдэнд заяасан нь ямар ховор хувь тохиол гэдгийг тэд мэддэггүй. амьдралын сайхан муухай гашуун шорвог бүхий л амтыг мэдрэх боломж олдсон нь хичнээн үнэлж баршгүй эрхэм гэдгийг тэд ойлгодоггүй.
тийм учраас ойрд надад наалдчихаад салж өгөхгүй байгаа олон асуудлууд, бэрхшээлүүд, зовлон шаналалуудыг би арилгах гэж эсвэл даван туулах гэж өөрөө өөрийгөө хурцалж, чангалах ёстойм байна гэдгээ ухаарчихаад суужийн. тэрнээс биш тэдэн шиг амьдралд хамаг буруугаа тохоод өөрөө гэмгүйм шиг хушуугаа унжуулж гараа хумхиад суухыг үнэхээр хүсэхгүй байна.
тэгээд л сэтгэл хөдөлчихсөн сууна.
өмнө нь жаахан л саад өмнө миньтээглэхэд би тэр дороо газар шалчийгаал суучихдаг. тэр чулууг хэн нэгэн нь ирж авахыг хүлээгээд шалбаагт уначихдаг, тэр шалбаагнаас бас татаж гаргах хүн хүлээгээд усан нүдэлчихдэг. өөр нэг нь дэргэд нулимсыг минь арчина гэж найдаад ирэхгүй болохоор нь тэр дороо цурхираал, сөхрөөл, цөхрөөл суучихдаг тэнэг байж л дээ.
хамгийн тэнэг нь би сэтгэлээр унасан үедээ өөрөө өөрийгөө зоригжуулахыг хүсдэггүй байсан. бусдаас урамын үг сонсож сэтгэлийг минь хичнээн тайтгаруулах гэж оролдсон ч би л нэг зовсон хүн гэсэн шиг шаналгаа царайлаад л... хаашаа ийн... бусдын анхааралыг татах гэдиймуу яадын... үнэхээр мангар бж...одоо больё доо... шинэ амьдралаар амьдрая.. лаг сүрхий яриатааай хэх...намайг зовоож шаналгааж байдаг зүйлсээс зугтахын оронд сөрөөд гаръя л гэж бодлоо.
хэрвээ чи ч гэсэн миний үзэн яддаг хүмүүсийн адил амьдралыг хэлмэгдүүлж суугаа бол яг одоо боль доо найз минь... над шиг бай. над шиг өөрөө өөрийгөө урам зоригоор тэтгэ. би өөрийгөө магтаж байна.
үнэхээр надаас ийм их тэвчээр сэтгэлийн тэнхээ гарч байгаад нь баярлаад өөрийгөө сайшааж байна.
зүгээр л жаргал хааяа хааяахандаа л амттай гэдгийг мэдэрч байна......

сингапур (гэрийн багш)


сингапурт бх хугацаандаа англи хэлээ сайжруулахын тулд хэсэг хүүхдүүдтэй гэрийн багш авсым. монгол руугаа буцахад хэдхэн хоног дутуу байсан ч жаахан ч гэсэн нэмэр болно гэсэн үүднээс нэгэн эмэгтэйгээр ярианы хичээл заалгахаар боллоо.
түүнийг Эдрэн гэнэ. гаднаас нь харахад нэг л хужаа царайтай, том биетэй, ямбатай гэмээр нэгэн.
хичээлийхээ эхний өдрөөс л төөрч будилаад, цагаа ч барихгүй. утасаар худлаа баахан уучлалт гуйсан ажил хэрэгч эмэгтэй.
маргааш нь тэгснээ дольгоноод байгаа ч юм шиг хоол унд авчирна барина гээлллл... хаха....
сингад амьдардаг хятад үндэстэн болохоор нь би аймар дургүй.. өөрсдөө сонгож биш хүнээр зуучлуулж авсан багш болхоор цаанаа л нэг ноотой юм шиг. ярьж байгаа юм нь.....би тийшээ ч нисж тийм юм үзээд, тэнд ч очиж ийм вино уугаад, тэр тэгж ч надад алгадуулаад бла бла бла..шааал утгагүй. гэхдээ дуудлага нь сайн бас хичээл нь хурдан явагддаг болхоор тэр юмуу эсвэл буцаад явахад хэдхэн хоног учир тэвчий гэсэндээ ч юм уу эсэргүүцэх арга надад байсангүй.
тэр япон солонгос орос энэтхэг гээд олон орны оюутнуудтай. бид нар харин хамгийн анхны монголчууд нь юм гэнэ.
тэгээд л монголын талаар их зүйл асууна даа. хэдэн улиралтайв? хир зэрэг хөгжилтэй? хамгийн өндөр барилга чинь хэдэн давхар? хэн голцуу улсаа удирддаг вэ гээл...
бид нар мэдэхгүйг нь далимдуулаад бурж гардаг байлаа хөөрхий.
тэгж байгаад нэг өдөр багштайгаа хамт дэлгүүр хэслээ. хотын захад хирнээ их том.
тэр үед л багшийхаа ямар хүн гэдгийг мэдэж авсан даа.
хятад үндэстэй ч гэсэн хужаа нартаа тийм ч элэгсэг биш болохыг нь , вино вино гээд хийх ажилгүй авгай шиг аашилдаг ч зөв талаас нь ашиглаж чаддагийг нь , долигоноод байгаам шиг харагддаг ч үнэхээр хүүхдэд үнэн сэтгэлээсээ сайхан ханддагийг нь дэлгүүр хэсэхдээ л ойлгож байгаа ийн.
өмнө нь яагаад ийм том юм байж нөхөрчгүй найз залуучгүй байдаг байнаа гэж их гайхсан. харин тэр хэлэхдээ найз залуучуудаасаа ихэвчлэн уйдаад салдаг гэж хэлсэн. хэн нэгний хараат ч юм шиг, үргэлж утас нь хангинаж, эр хүнд халамжтай харагдах гэж хичээх түүнд үнэхээр таалагдадгүй юм гэнэ.
тэр цагаас хойш багшийгаа би өөр нүдээр хардаг боллоо.
хэдхэн хоног заалгаад л холын хол яваад өгөх юм бж юун ч сүрхий юмбэдээ гэж бодож магадгүй.
гэхдээ нэгэнт л дасчихсан байлаа.
тэр тусмаа бороотой өдөр хоцроод ирэхэд цүнхнийхээ дор шалба нойтон хүлээж байсныг нь бодохоор сэтгэл сайтайг нь мэдрээд байдаг юм.
хичээлийн хамгийн сүүлийн өдөр бид монголын талаар, монгол дахь гэрийнхээ талаар, найз нөхөд сургууль соёлыхоо талаар олон зүйл ярьсан юм.
тэр БИ ЗААВАЛ МОНГОЛД ОРЦОН ДОТОР АРХИ УУЖ ҮЗНЭ гэж хэлсэн. үнэн ч бай худлаа ч бай тэр бол надад олон зүйлсийг ойлгуулсан 2 дахь харь хүн. (хаха би лаг сүрхий юм аа)
за ямартай ч би энэ багшийн ачаар л номонд дуртай болсым даа.
монголд ирээд монгол хэл гадарладаг болуул энийг заавал уншуулж кайф авнаа..

сингапур (өвгөн)


тэр шөнө болгон л гэрийхээ дэргэдэх задгай хоолны газрын сандал дээр ирж суудаг. дэлгүүрийн эгч нар, шатахуун түгээгүүрийн залуухан ах, эргүүлийн цагдаа, дэргэдэх хөлсний байрын солонгос охин гээд л ойр хавийн шар шувуунуудаас түүнийг андах хүн гэж үгүй.
тэр үнэхээр алдартай. ямар сайндаа л замын цаад талын оюутны байранд суудаг манай хэдэн монголчууд хүртэл мэнд усаа мэдэлцэж байхав.
харин би тэр оюутны байранд сууришаагүй. хааяа л нэг хамт сурдаг найзуудтайгаа уулзах гэж ирээд ганц хоёр хонодогийм. ирэх болгонд л банди нар цагаан толгойт дээр очие гээд явцгаана. би гайхаад л. цагаан толгойт гэдэг ПИСИ юм болуу? эсүүл цагаан үстэй охин юм болуу?
нэг удаа ганцаараа алхаж байлаа, тэгээд харлаа. цагаан толгойтой өвгөн.
бор царайтай, том шанаатай болохоор нэг л монголжуу харагдана. хуучирсан ч гэлээ хиргүй цагаан майктай. сингапур эр л болсон хойно тавчик бас шоорттой. тамхины утаа баагиулаастай.
намайг хараад дуудсан. би гайхсан, бас дургүйцсэн. гэхдээ л би очсон.
надаас ЧИ БАС МОНГОЛ УУ? гэж асуухад нь би ТИЙМЭЭ....
дараа нь ЧИ ЭНЭ ХЭДТЭЙ ХАМТ ИРСЭНҮҮ? гэхэд нь би бас л ТИЙМЭЭ....
тэгээд ЧИ СИНГАПУРТ АНХ УДАА ИРЖИЙНУУ? гэвэл би дахиад л ТИЙМЭЭ....
дараа нь ЧИ ГЭХДЭЭ ЭНЭ ХАВЬД БАЙДАГГҮЙ БИЗ ДЭЭ? би мэдээж ТИЙМЭЭ...
өвгөн инээгээд чи дандаа л ТИЙМЭЭ гэхийн. миний асуултыг ер нь ойлгож байнуу? ТИЙМЭЭ...
ХЭХЭХЭ. ЧИ ЭНД СУУЖ БИД НАРТАЙ ЮМ ЯРИАЧ? гэхэд нь л би ҮГҮЙ ЭЭ... өвгөн :
ЗҮГЭЭРЭЭ... БИ ТАНАЙ МОНГОЛЫН ТАЛААР ИХ ЗҮЙЛ МЭДНЭ, БИ ЧАМД ОЛОН ЗҮЙЛ ЗААЖ ӨГӨХ БОЛНО.
гээд л, манай найзууд ч ЗҮГЭЭРЭЭ ХҮРЭЭД ИРЭЭ, ГОЁ ЮМ ЯРИЖИЙНАА....
заза найзуудтайгаа байгаам чинь гайгү блгүдээ гэж бодоод суулаа.
эхэндээ бага зэрэг хүйтэн харцтай, хувцаснаас нь үргэлж тамхины үнэр ханхлах хөгшин өвгөнөөс бага зэрэг эгдүүцэж байсан боловч 10хан минутын дараа ярианд нь би бүр уусчихсан сууж байлаа.
тэр өвгөн ам нээх болгондоо өөрийгөө зэмлэж, хайран сайхан 60,70н жилийг яаж үрэн таран хийсэндээ гутарч байгаагаа хэлж байсым.
5 минут тутамд тамхи асаана. гэвч надад тэр сонин биш болсым. надад түүний туулж өнгөрүүлсэн залуу нас ямар адал явдалаар дүүрэн байсан нь л сонин санагдсым.
балмад танхай явдлуудыг хүн чанартай хослуулсан амьдрал нь яг л кино шиг байсым.
гэвч заримдаа ярьсан зүйлээ дахин дахин давтаад л, эсвэл огт өөр зүйл рүү ухасхийгээд л.
хааяа хааяа худлаа залаад байнуудаа ч гэмээр.
тэр монголын талаар их зүйлийг мэддэг....чингис хааныг, түүний ухаалаг эхнэр бөртэг. монголчууд цагаан сараар хэрхэн золгодогийг, бас яг одоо монголын нийгэм ямар байгааг. монголд хүүхдүүд хэдэн наснаасаа эхлэн архи тамхинд ордгийг. ямар өвчин хамгийн их газар авсныг. мэдэхгүй юм гэж байхгүй дээ. бас тэр сэтгэл зүрхэндээ ЧИНГИС хаан шиг зоригтой, ухаалаг, боломжийг зөв ашигладаг эр байх минь яаавдаа ч гэж боддогоо хэлсэн.ер нь үнэн ч бай худал ч бай түүнтэй хамт байхад уйдахгүй. монгол улсыг хөгжүүлж дэлхийн түвшинд аваачих боломж бидэнд байгаа гэж тэр хэлсэн. хэзээ гэдэг нь л харин асуудал даа гэсэн. бис тэр яагаад шөнө болгон энд суудаг тухайгаа ярьсан.
олон жилийн өмнө би хүнтэй зодолдоод хөлөө хугалж байсым. тэгээд эмнэлэгт хэвтсэн. манай эмнэлэгийн өрөө 3 хүний ортой. би яг дунд талын оронд нь хэвтдэг байсан. нэг өдөр зүүн талын орны залуу маань гэнэт өнгөрсөн. түүнийг би алсым. яагаад гэвэл тэрнийг үхэхэд 2 нүд нь 2уулаа яг над руу харсан байсан. тэгэхээр би л түүнийг алсан гэсэн үг. дараа нь хэд хоногийн дараа баруун талын орны хүн нас барсан. хамгийн аймар нь дахиад л тэр яг над руу эгцэлж хараад үхсийм. дахиад л би түүнийх алсым. тэр явдлаас хоиш миний нойр бараг хүрэхээ больсон. тэгээд л би шөнө болгон энд ирж найзуудтайгаа, эсвэл бас яг та нар шиг гадаад хүүхдүүдтэй юм ярьж суудаг юм.....
ингэж ярихыг нь би хагас дутуу ойлосон ч гэлээ энэ түүх нь надад маш сонин санагдсан. тэгээд яг уярчихсан толгой дотор бөөн бодол эргэлдээд сууж байтал гэнэт л жаахан хүүхэд шиг илбэ үзүүлий гээд босоод ирдэг юм байна. цэцэрлэгийн хүүхэд хуурч байгаам шиг энэ тэндээс 2 доллар гаргаж ирээл, гайхуулаал,
ингэнгүүт нь миний дургүй хүрлээ. гэнэт явмаар санагдлаа. бараг л шөнийн 3 болж байсан. тэр мөнгөөрөө нада зайрмаг, жүүс авч өгөөл. нэх инээдтэй.
тэгээд л явлаа явлаа гэж сүрдүүлсээр байгаад явж унтсан даа. хамгийн сүүлд монгол руу буцахыхаа өмнөх өдөр дахиад уулзсан.
тэр дахиад л МОНГОЛЫГ ХӨГЖҮҮЛЭХ АРГА ЗАМ БАЙЖ Л ТААРАА ШҮҮ НАЙЗУУД МИНЬгэсэн.
тэр өвгөн амласандаа хүрсээн. тэр надад маш олон зүйл зааж өгнө гэсэн амлалтаа биелүүлсэн.
жүржийн шүүс их уувал хөөрхөн болдгийг, сингапур улсыг хэн өдий зэрэгтээ хөгжүүлж чадсаныг, мөнгө бол зүгээр л бусдыг өөртөө татах хэрэгсэл гэдгийг, анхны дүгнэлт үргэлж худал байдгийг, солонгос охид монгол банди нарыг харж явдгийг. хамгийн сүүлд монгол улс хэзээ нэгэн цагт төсөөлөл шиг минь улс болж чадна гэдгийг тэр надад ойлгуулсан.
одоо бодоход би тэр өвгөний нэрийг нь ч асуулгүй бас хамгийн чухал зүйлээ ч хэлж амжилгүй явсандаа харамсдаг.
дараа нэг л өдөр дахиад тааралдах юм бол би түүнд
БАЯРЛАЛАА гэж заавал хэлнэ.
учир нь түүний өнгөрсөн амьдрал тэгж өрнөөгүй бол, гудамжинд намайг дуудаад дэргэдээ суулгаж залхтал 4 цаг ганцаараа ярьж суугаагүй бол би маш том зүйл дээр алдах байснаа сая л ойлголоо.